Niezmiennie miło jest mi poinformować, że w ostatnim czasie Kancelaria odniosła znaczny sukces w skomplikowanej sprawie o zachowek przed Sądem Okręgowym w Bielsku-BIałej.
Jak wyglądał stan faktyczny sprawy?
W 1980 roku klientka otrzymała od swojej matki w drodze umowy darowizny gospodarstwo rolne- na którym przez ponad 40 kolejnych lat sama pracowała. Później- z uwagi na stan zdrowia swojej matki- musiała sprawować nad nią całodobową opiekę.
Klienta nie była jedynaczką- posiadała bowiem jeszcze brata- który za swojego życia nie otrzymał żadnej darowizny od swojej matki- która zmarła w 2020r. Brat klientki zmarł w roku 2021- pozostawiając troje pełnoletnich już dzieci.
Początkiem roku 2023 moja klienta otrzymała od bratanków wezwanie do wypłaty na ich rzecz zachowku przypadającego po ich zmarłym ojcu w związku z faktem- iż moja klientka otrzymała od swojej matki wartościowe gospodarstwo rolne. Kwota główna żądania przekraczała znacznie kwotę 100.000zł. Jako podstawę prawną swoich żądań- bratankowie wskazali art 993 § 1 k.c. na podstawie którego ” Przy obliczaniu zachowku nie uwzględnia się zapisów zwykłych i poleceń, natomiast dolicza się do spadku, stosownie do przepisów poniższych, darowizny oraz zapisy windykacyjne dokonane przez spadkodawcę.”
Moja klienta odmówiła wypłaty zachowku- wskazując, że pomimo iż umowa notarialna z 1980 roku została określona darowizną, tak faktycznie umowa ta stanowiła przekazanie gospodarstwa rolnego w trybie ustawy emerytalnej z 1977r. Podnieść w tym zakresie należy, że na mocy ustawy z dnia 27.10.1977r. o zaopatrzeniu emerytalnym oraz innych świadczeniach dla rolników i ich rodzin, rolnik posiadający gospodarstwo rolne, mógł przekazać je w ramach umowy nieodpłatnego przeniesienia własności na inną osobę- co następnie uprawniało go i było warunkiem koniecznym do uzyskania świadczeń społecznych tj. renta/emerytura.
Zgodnie zaś z treścią Wyroku Sądu Najwyższego z dnia 21 czerwca 2012 r., III CZP 29/12, OSNC 2013, nr 1, poz. 7, Sąd Najwyższy przesądził, że przy ustalaniu zachowku nie uwzględnia się wartości gospodarstwa rolnego przekazanego przez spadkodawcę następcy na podstawie umowy przewidzianej w art. 59 u.u.s.r.
Problemem jednak w przedmiotowej sprawie pozostawało to, że ustawa z 1977r. nie dopuszczała możliwości przekazania gospodarstwa rolnego na mocy umowy darowizny zawartej przed notariuszem a jedynie w formie administracyjnej przed Naczelnikiem Gminy gdzie znajdowało się gospodarstwo. Niestety- ale w mojej sprawie nie została zachowana taka forma- na co powoływali się nasi przeciwny procesowi w sprawie i na podstawie czego domagali się wypłaty zachowku.
Sprawa trafiła na wokandę Sądową- gdzie moja Kancelaria wywodziła, że w rzeczonej sprawie należy stosować przepisy ustawy emerytalnej z 1982 roku- która zmieniła zasady przekazywania gospodarstw rolnych następcą i dopuściła notarialne umowy darowizny jako te- które pozwalałby na uzyskanie przez darczyńcę w zamian za przekazanie gospodarstwa rolnego emerytury- co niweczyło darowiznę jako taką- bowiem darowizna- by taką była, musi być przysporzeniem jednostronnym (dla otrzymującego darowiznę) a nie wzajemnym (zarówno darczyńca jak i obdarowany coś dostają)
W wyroku z dnia 23.05.2024r., po przeprowadzeniu dwóch rozpraw- Sąd Okręgowy w Bielsku-BIałej w całości podzielił argumentację przedstawianą przez Adwokata Rafała Kózkę i oddalił w całości wszelkie roszczenia przeciwko mojej klientce- która nie musi płacić swoim bratankom kwoty ponad 100.000zł !
W ustnych motywach wyroku- Sąd wskazał, że sprawa miała bardzo skomplikowany charakter prawny i opierała się na analizie skomplikowanych ustaw emerytalnych z lat 70 i 80 ubiegłego stulecia.
Publikacja tego wyroku była wyjątkowa- bowiem sprawa nie tylko była skomplikowana prawnie ale dotyczyła już starszej i bardzo schorowanej osoby- która by wypłacić swoim bratankom zachowek- musiałaby sprzedać swoje gospodarstwo i przeprowadzić się do małego mieszkania wspólnie ze swoim niepełnosprawnym synem.
Sprawa w całości była prowadzona przez Adwokat Rafał Kózka
Masz problem spadkowy? Skontaktuj się ze mną!
